Het is lang geleden dat ze ons met gitzwarte ogen aankeek. ‘Ik wil naar Amerika verhuizen. Het is hier onveilig.’ Ze veegde haar weelderige haren naar achteren en rechtte tegelijkertijd haar schouders. Ze was prachtig: slank, verzorgd en had een olijfkleurige huid. Maar haar ogen stonden altijd waakzaam en elk gesprek ging al snel over iets waarover ze zich zorgen maakte. Ze las alle kranten en volgde de politiek nauwgezet. Steeds vaker kreeg extreemrechts ruimte en steeds vaker werden de joden in één adem genoemd met wereldse problemen. Anders dan zij trok ik slechts mijn wenkbrauw op of mompelde ik verontwaardigd; ik was ervan overtuigd dat ik geen invloed had op wereldproblematiek. Maar zij werkte aan een strijdplan. Het zat in haar genen ingebakken, ze moest zich bij een aanval verdedigen. Ze moest tot actie overgaan om niet ten gronde te gaan. Haar familie had het ervaren. Ze waren niet gevlucht. Velen waren gestorven. Hadden ze zich maar verzet! Waren ze maar verhuisd! Zij zal die fout niet maken. Nooit. Ze had kinderen om te beschermen. Hoe zou hun leven eruitzien als de ingezette trend doorzet? Ze zou alles doen om hen te beschermen tegen mensen die hen van alles beschuldigden.
Â
We wilden haar helpen. Soms voerden we gesprekken. En ze liet zich helpen, op alle mogelijke manieren. Ze las boeken. Ze praatte. Ze vocht. Ze viel en stond op. En toch, elke keer opnieuw, stroomde angst als gloeiendhete lava door haar lichaam. Het verbrandde haar levensgeluk, haar hoop en optimisme. Het lukte haar niet om het systeem te doorbreken en haar angst te stoppen.
Â
‘Ze zijn naar Portugal verhuisd,’ vertelde mijn moeder mij gisteren. Het ging over een ander gezin. Meteen dacht ik aan haar. Nog steeds woont ze in Amstelveen met haar gezin. Ik zuchtte en wilde geen oordeel vellen. En ja, ik maakte me zorgen. En toch vond ik: het enige wat ik persoonlijk kon doen is leven in optimisme.
Â
Vijf mei komt eraan. De dag dat we onze vrijheid vieren. Ik houd hoop, het komt goed. Hoe kunnen we mensen beschuldigen van iets waar ze niets mee te maken hebben? Ik geloof in ons onderscheidend vermogen. Ik geloof dat iedereen een keus heeft. Vrijheid zit in onszelf. Ook in haar. Ik kies ervoor om geen angst te hebben voor onze toekomst. Ik geloof in vrijheid.
Jacobine van den Hoek
Mijn derde boek Madame is verschenen. Madame is het wonderlijke en, zoals al mijn boeken, een op waarheid gebaseerd verhaal over Marie Grosholtz. Later werd ze bekend als de naamgever van het wassenbeeldenmusea Madame Tussauds.
Madame is hier te reserveren.
'Een fascinerend en spannend portret van een oersterke vrouw. Het verhaal boeit en inspireert tot de laatste bladzijde.'
Maaike Rienks, Boekhandel Libris Venstra
Eerder verscheen De roos van Napoleon en Zondebok.