Rijen met cijfers, stoffige namen, en gezichten van marionet-heren in vreemde uniformen staarden me vanuit schoolboeken aan. Het zei mij niets. De jaartallen kronkelden als wormslangen door mijn hoofd en ik was blij dat ik op de middelbare school, na een paar jaar het verplichte vak geschiedenis kon laten vallen.
De Romeinen, de opstand van protestanten, de beeldenstorm, het communisme, de VOC, de koloniën en het ontstaan van de massacultuur na de 2e Wereldoorlog. Al die onderwerpen dienen de docenten van scholen als het Amstelveen College, het Herman Wesselink en het Keizer Karel College er doorheen te jassen. Voordat kinderen het vak Mens en Maatschappij mogen laten vallen. Want, wat kun je nu met geschiedenis?
Intussen lees ik berichten in de krant en op social media: mensen maken zich zorgen over de toenemende macht van de islam. In Parijs slaan ze elkaar de hersens in. Mensen dragen een uniform: gele hesjes. Het schept een band. De armoede heeft hen in Parijs – ooit de stad van de liefde – verbroederd. Samen trekken ze op tegen het establishment. Wij tegen hunnie.
Ik realiseer me dat de geschiedenis zich herhaalt. In 1566 waren het de protestanten (toen was er nog geen eenduidige benaming) die zich keerden tegen de gevestigde orde. Het viel samen met de hongersnood na een mislukt oogstjaar. Dat was geen toeval. Het moest anders, dat vond het volk. Het werd tijd dat de bestuurders eens naar hen luisterden! Edele heren voegden zich bij het werkvolk en droegen sieraden in de vorm van bedelnappen ter herkenning. Uniform. Ze vereenzelvigden zich met bedelaars, de Franse gueux. Het volk pakte het op, en noemden hun helden bij de geuzennaam. Samen waren ze sterk. Samen konden ze de elite aan.
In Amstelveen draagt niemand gele hesjes. Behalve de werkers op de Keizer Karelweg, waar stratenmakers druk bezig zijn met het verbeteren van een kruising. De meeste inwoners van Amstelveen hebben het goed. Ze vinden het onnodig om zich te verenigen, om samen een vuist te maken, om zaken te vernielen waar het heersende bestel trots op is. Zoals in de kerken gebeurde tijdens de beeldenstorm in 1566.
Zonder de verhalen van onze geschiedenis zou ik de beelden op het journaal eenduidig interpreteren. Ik zou de mensen in hesjes wegzetten als losgeslagen idioten. Mijn geschiedeniskennis heeft mij verrijkt en heeft mij geleerd niet direct te oordelen. Pas nu, heb ik spijt, dat ik het vak geschiedenis, zodra het kon, heb laten vallen.
Deze column is geplaatst in het Amstelveens Nieuwsblad. Meer columns hier.
Zondebok gaat over de Amsterdamse geschiedenis in 1566. Een verhaal over liefde, moed en macht in aanloop naar de 80-jarige oorlog.
Zondebok, van Jacobine van den Hoek, verschijnt in april 2019 bij Uitgeverij Mozaïek.
Het boek is al te bestellen bij uw plaatselijke boekhandel. Of via deze link.